Murdžije predstavljaju jednu od prvih sekti koja se
pojavila i koja se pripisuje Islamu. Ova sekta je zauzela
veliko mjesto u razumima ljudi, interesovanju učenjaka o
obavijestima o ovoj sekti i pojašnjenju njihovih uvjerenja,

između onih koji su ih branili i onih koji su ih osuđival-
li, između onih koji su bili zadivljeni njihovim dokazima

i onih koji su ih pobijali. Odatle dolazimo do činjenice da
se učenjaci različitih frakcija oko definicije samog pojma i
navoda o ‘irdžau’ (irdža - pravac murdžija) nisu usaglasili.
Tako je pitanje ‘irdžaa’ , uz različite stavove i shva-t
tanja, mnoge poznate učenjake iz islamskog Ummeta
odvelo u naklonjenost prema ovoj sekti. Neki učenjaci iz
reda ispravnih prethodnika krenuli su putem da kritike
pravaca drugih. Također, postojali su i onih koji su ih bra-n
nili i podržavali njihovu ideju, što je išlo do stepena pri-s

strasnosti i podređivanja tekstova Šerijata kako bi se usag-
glasili sa njihovim mišljenjima. Isto tako, bilo je i onih koji

su ih branili ulažući maksimalan trud da približe različite
poglede između onih koji zastupaju irdža i onih koji mu
se suprotstavljaju.

Te razmirice su zauzele različite oblike grubosti i blag-
gosti, kao što su bile razlog da se besciljno utroše dragocij-
jeno vrijeme i trud koji kada bi bili utrošeni za izučavanje

ispravnog vjerovanja potvrđeno Kur’anom i Sunnetom, i
uvjerenjima ispravnih prethodnika donijeli bi daleko više
koristi i dobara koje zna samo Allah Uzvišeni.

Međutim, svi ti napori su istrošeni oko potvrde suš-
štine i replike na irdža, te skupljanju argumenata o njemu i

njegovom izučavanju. Također, trud je trošen na izvlačenje
pojmova i shvatanja, te njihovu komparaciju.

Za presijecanje polemike o ovoj problematici bila
je dovoljna samo jedna činjenica koja se suprotstavlja
stvarnosti iako je mnogi ignorišu, a ona govori da irdža
znači, ostavljanje djela kao sastavnog dijela imana, i nei
interesovanje za njima.
Irdža nema mjesta u stvarnosti, osim kod posljednjih
generacija koji žele simulirati njegovu ispravnost putem

različitih smicalica i po svaku cijenu pronaći izlaz iz ćorsok-
kaka. Oni koji su na početku potvrdili irdža, prema saznan-
njima mnogih ljudi, imali su najviše ibadeta i djela. Dokaz

za to je da ćeš naći od njih osobu koja podstiče na irdža
kako je već navikao, ali kada dođe na teren djelovanja uvi-d

diš da podstiče na iskorištavanje prilika djelovanja i približ-
žavanja Allahu putem dobrih djela. Od irdžaa kod takvih

nije ništa preostalo osim parcijalnog neodređenog govora
radi iniciranja rasprava.
(Zahiretul-irdža fil-fikril- Islami; Pogledaj navod Omera
ibn Zerra el-Hemedanija, Hiljetul-evlija, 5/108)
Također, nalazimo da je šejhul-Islam Ibn Tejmijje,
Allah mu se smilovao, predstavio opširnu studiju o murdžij
jama. Spominje da su ispravni prethodnici (selefu salih)
klanjali iza njih i prizivali Allahovu milost na njih. Među-t

tim, osuđivali su njihov pogrešan pravac kada su isključ-
čivali djela iz suštine imana. To su bile murdžije iz reda

islamskih pravnika za razliku od ekstremnih murdžija
džehmija.
Prije počinjanja podrobnog pojašnjenja murdžijske
ideologije (akide), te pojašnjenja nastanka i ishodišta ove
sekte, sažeto ćemo spomenuti definiciju o murdžijama u
jeziku i šerijatskoj tereminologiji.

DEFINICIJA IRDŽAA U JEZIKU I
ŠERIJATSKOJ TERMINOLOGIJI I
POJAŠNJENJE MIŠLJENJA UČENJAKA O TOME
Irdža u jeziku ima više značenja, kao što su: nada,
strah, odgađanje, davanje nade.
Uzvišeni kaže, u prijevodu značenja ajeta: „Nemojte mal
laksati tražeći neprijatelja; ako vi trpite bol, trpe i oni bol
kao i vi, a vi se još od Allaha nadate onome čemu se oni ne
nadaju. – A Allah sve zna i mudar je.” (En-Nisa, 104), tj., vi
imate nade u Allaha koje nema kod drugih.
Uzvišeni kaže, u prijevodu značenja ajeta: „Šta vam je,
zašto se Allahove sile ne bojite.” (Nuh, 13), tj., šta vam je
zašto se ne bojite Allahove kazne.
Irdža u značenju odgađanja navodi se u riječima
Uzvišenog, u prijevodu značenja ajeta: „Zadrži njega i brata
njegova.” (El-E’araf, 111). Uzvišeni kaže, u prijevodu značenja
ajeta: „Ima i drugih koji su u neizvjesnosti da li će ih Allah
kazniti ili će im oprostiti.” (Et-Tevbe, 106)
El-Ezheri spominje okolnosti za upotrebu irdžaa u
značenju straha, pa kaže: „Naziv er-redža upotrebljava se
za strah ako sa sobom nosi česticu negacije, kao što Uzviše-n
ni kaže, u prijevodu značenja ajeta: „Šta vam je, zašto se Allahl
hove sile ne bojite.” (Nuh, 13). To znači: šta vam je zašto se
ne bojite Allahove veličine?”
El-Ferra je rekao: „Neki mufessiri o riječima Uzviše-n
nog, u prijevodu značenja ajeta: „a vi se još od Allaha nadate
onome čemu se oni ne nadaju.” (En-Nisa, 104), da znače: „Vi
se bojite.“

Ibn Es-Sekit kaže: „Kaže se„erdže’tul-emre ve er-d
džejtuhu”, kada se određena stvar odgodi. Uzvišeni kaže,
u prijevodu značenja ajeta: „da li će ih Allah kazniti ili će im

oprostiti.” (Et-Tevbe, 106), a drugim kiraetima se čita kao„m-
murdži’une”. Za određenog čovjeka se kaže da je„murdži”

- murdžija. Drugi su rekli:„Ova skupina je nazvana murd-
džijama jer su dali prednost govoru, a odgodili djela.“

(Tehzibul-lugah, 11/181-182)

DEFINICIJA ‘IRDŽAA’ U ŠERIJATSKOJ
TERMINOLOGIJI
Učenjaci se razilaze oko suštinskog poimanja irdžaa,
a mi ćemo to spomenuti u sažetom obliku:
1. Irdža u šerijatskoj terminologiji je uzet iz jezičkog
značenja, tj., iz značenja odgađanja ili odgađanja djela od
stepena imana, tj., djelo je stavljeno na drugo mjesto u
odnosu na iman zato što nije dio njega.

Iman, kod njih, obuhvata djela u prenesenom značen-
nju, a u suštini označava samu potvrdu, kao što se koristi

kao naziv za one koji kažu:„Uz vjerovanje ne šteti grijeh,
kao što uz nevjerovanje ne koristi pokornost.”
Isto tako, ovaj termin obuhvata sve one koji zapostav
ve djelo, odnosno na namjeru i potvrdu.

2. Drugi smatraju da se pod irdžaom misli na odgađ-
đanje propisa počiniocu velikog grijeha do Sudnjeg dana.

Zato se o njemu ne izriče nikakav sud na dunjaluku.
(Mekalatul-eš’ari, 1/213)

Neki su vezali irdža za pitanje Alije, radijallahu anhu,
jer su odgodili izreći njegovu prednost osim na četvrtom
mjestu. Ovo je ispravno mišljenje, jer se halife po svojoj vrij
jednosti redaju kao u svome hilafetu. Uticaj šiizma na ovo
mišljenje je veoma jasan.
Ili, irdža označava da se konačna presuda o Osmanu
i Aliji prepusti Allahu, Subhanehu ve Te’ala, za koje kažu da
nisu ni vjernici ni nevjernici. Neki su pojam irdžaa vezali
za postupak ashaba koji su izbjegavali ulazak u smutnje
koje su se desile među samim ashabima, a posebno između

Alije i Muavije. Te smutnje su se ogledale u teškim bitkam-
ma. Došli su do zaključka da su oni začetak irdžaa, jer nisu

ulazili u borbe i opredijelili su se za šutnju. Naravno, ovo
je greška onih koji zastupaju ovo mišljenje.
Neopredijeljenost pojedinih ashaba bila je s ciljem

iščekivanja da se činjenice razjasne, a oslonili su se na shvat-
tanje Poslanikovog, sallallahu alejhi ve sellem, govora u kome

se kaže: „Bit će smutnji, onaj koji sjedi u njima bit će bol
lji od onoga koji hoda. Onaj koji hoda bit će bolji od onog
ga koji trči ka njima. Kada se desi smutnja, a bude imao
devu neka joj se pridruži, a ko bude imao stado ovaca
neka mu se pridruži, a ko bude imao zemlju neka joj se
pridruži.“ Neki čovjek je upitao: „Allahov Poslaniče, a
šta misliš ako ne bude imao ni deve, ni stada ni zemlje?“
Odgovorio je: „Uzet će svoju sablju i njenu oštricu kamen
nom zatupiti, a zatim neka se spasi ako to može.“
(El-Buhari, 13/30; Muslim, 1/2213)
Od ashaba koji nisu ulazili u te tragične događaje su
S’ad ibn Ebi Vekkas, Ebu Bekreh, prenosilaca prethodnog
hadisa, Abdullah ibn Omer, Imran ibn El-Husajn. Oni su
bili neopredijeljeni, a presudu o tim smutnjama su prepus
stili Uzvišenom Allahu.

 Rekao je Ibn Kesir da je razlog naziva murdžija ovim imenom jeste što su dali prednost govoru nad djelom, tj. ’stavili’ ga iza. Ima ih veliki broj grupa i grupacija. El Ešari ih je nabrojao 12 a najpoznatiji su murdžije fakihi i murdžije filozofi.